به بهانه سالگرد قيام بهمن (بخش پاياني)
چه بايد کرد؟
علي ناظر
پرسيده مي شود Ú©Ù‡ در Ú†Ù‡ زماني ÙŠÚ© نظام در ØØ§Ù„ ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÙŠ Ø§Ø³ØªØŒ ولي شرايط انقلابي وجود ندارد؟
مگر نه آنکه ÙØ´Ø§Ø± از پايين باعث ÙØ±ÙˆØ±ÙŠØ®ØªÙ† در بالا مي شود؟ پيش از پرداختن به اين سوال بايست ØªÙØ§ÙˆØª بين "انقلاب" Ùˆ "قيام" را در نظر داشته باشيم.
به نظر من، سال 57 انقلاب در ايران رخ نداد، بلکه ÙŠÚ© رÙورم بود Ú©Ù‡ با قيام مردم به واقعيت پيوست. در پيامد اين رخداد ساختار کنترل سرمايه دجار تغيير بنيادي نشد،و ساختار سياسي هم با وجود آنکه دچارتØÙˆÙ„ات قابل تاملي شد اما استبداد شاهنشاهي مبدل شد به استبداد مذهبي. ساده تر آنکه تØÙˆÙ„ÙŠ Ú©Ù‡ در ايران به وجود آمد صوري بود، Ø´Ú©Ù„ تغيير کرد در ØØ§Ù„ÙŠ Ú©Ù‡ ماهيت به همان زشتي گذشته باقي ماند.
البته Ú©Ù‡ مردم از پتانسيل شورش برخوردار بودند، ولي شورش (قيام) آنها عليه نظام ØØ§Ú©Ù… نه به اين خاطر بود Ú©Ù‡ پايه هاي نظام اقتصادي Ú©Ù† Ùيکون شود، بلکه Ùقط بخاطر تغيير بنيادي در Ù†ØÙˆÙ‡ ÙŠ ØÚ©ÙˆÙ…ت بود. مردم سه چيز مي خواستند: استقلال، آزادي Ùˆ جمهوري، Ú©Ù‡ البته در ÙŠÚ© کلام خلاصه مي شود – رÙورم سياسي.
در طول سال 57ØŒ نيروي رهبري کننده با ماهيت ارتجاعي خود خواست هاي جديدي به آن اضاÙÙ‡ مي کرد – "اسلامي". همزمان Ùˆ در نبود نيروي دموکرات Ùˆ راديکال در صØÙ†Ù‡ Ù†Ùوذ نيروي ارتجاع روز Ø§ÙØ²ÙˆÙ† مي شد، Ùˆ Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª مردم شورشي را بنا به به Ù…Ù†Ø§ÙØ¹ خود سمت Ùˆ سو مي داد. شايد لازم به ياد آوري باشد Ú©Ù‡ براي پيدايش Ùˆ انجام انقلاب مردم بايد از دو خصوصيت نهادينه شده برخوردار باشند: شور انقلابي Ùˆ شعور (دانش) انقلابي – يعني بدانند Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ مي خواهند. تلÙيق اين دو، مردم هر کشوري را از گمراهي بر ØØ°Ø± مي دارد. ØØ§Ù„ØŒ کمتر کسي است Ú©Ù‡ مواÙÙ‚ اين امر نباشد Ú©Ù‡ مردم بخاطر جو سانسور Ùˆ اختناقي Ú©Ù‡ شاه ايجاد کرده بود از ØØ¯Ø§Ù‚Ù„ دانش Ùˆ آگاهي سياسي برخوردار بودند، Ùˆ اين مهمترين دليل براي موÙقيت خميني در موج سواري بود. ساده تر آنکه خواست هاي مردم نشات Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ از درجه آگاهي آنان از ماهيت رهبران سياسي وقت، انتخاب راهکرد ها بود. به هر روي آن شد Ú©Ù‡ مي بينيم.
ولي اگر به Ù†ØÙˆÙ‡ ÙŠ شرکت مردم در شورش هاي شهري چند سال اخير توجه کنيم، مي بينيم Ú©Ù‡ اينبار شورش ها ØØ³Ø§Ø¨ شده تر Ùˆ با منطق بيشتري Ø´Ú©Ù„ مي گيرد. دليل اين تغيير ماهيت در شورش عليه نظام ØØ§Ú©Ù… راميتوان در دو پديده ارزيابي کرد: تجربه مبارزاتي ارتقا پيدا کرده Ùˆ در نتيجه خود را به هر آب Ùˆ آتشي نمي زنند، Ùˆ دوم (شايد مهمتر آنکه) نيروي رهبري کننده راديکال در صØÙ†Ù‡ نيست، Ùˆ آني هم Ú©Ù‡ هست از ماهيت ارتجاعي برخوردار نيست Ú©Ù‡ از Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª مردم سو Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کند. بطور مثال اگر به رهنمود هاي مجاهدين Ùˆ يا ديگر نيرو هاي دموکرات توجه کنيم مي بينيم Ú©Ù‡ بي مهابا مردم را در مقابل موج خشونت پاسداران نظام قرار نمي دهند. آيا اين Ù…ØØ§Ùظه کاري بخصوص (Ú©Ù‡ منتج از روØÙŠÙ‡ انساندوستي نيروي راديکال است) من غير مستقيم باعث شده Ú©Ù‡ مردم هم Ù…ØØ§Ùظه کارانه به Ù†ØÙˆÙ‡ مبارزه بپردازند، خود امري قابل بررسي است. البته Ùˆ در عين ØØ§Ù„ نبايستي ÙØ±Ø§Ù…وش کنيم Ú©Ù‡ مردم به مدت 24 سال شاهد جنايات بي امان اين نظام بوده اند. ديده اند Ú©Ù‡ ÙØ±Ø²Ù†Ø¯Ø§Ù† شان، Ú©Ù‡ خواسته اي نداشتند به جز آزادي، چگونه براي Ø¯ÙØ§Ø¹ از شر٠انساني به تخت شکنجه Ùˆ جوخه اعدام سپرده شدند. طبيعي است Ú©Ù‡ اين مشاهدات تاثير بر Ù†ØÙˆÙ‡ مبارزه آنها بگذارد.
آنها Ú©Ù‡ به روانشناسي جامعه پرداخته اند مي دانند Ú©Ù‡ جامعه از خواست هاي اوليه خود – استقلال، آزادي Ùˆ جمهوري هنوز چشم نپوشيده است. البته بخشي از مردم، بنا به اصل Ùوق الذکر – کمبود شناخت، Ùˆ با مقايسه رنج Ùˆ شکنج در دو نظام، خواهان نظام شاهنشاهي هستند (البته Ùˆ قاعدتا اين گرايش بايستي با ØØ¶ÙˆØ± نيروي راديکال در صØÙ†Ù‡ به ØØ¯ اقل برسد). در عين ØØ§Ù„ØŒ خواست هاي آنها ÙØ±Ø§ØªØ± از خواست هاي سياسي نيز نمي رود، Ú©Ù‡ اين پايه Ø¨ØØ« نگارنده در چند يادداشت گذشته بود – ايران در ÙØ§Ø² "ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÙŠ" است Ùˆ نه "انقلابي"- در نتيجه Ùˆ در نبود نيروي Ù…ØªØØ¯ همگون بازتابي بجز هرج Ùˆ مرج طولاني مدت در چشم انداز نخواهد بود. Ùˆ يا در عاليترين شق ممکن، Ùˆ در غيبت نيروي منسجم Ù…ØªØØ¯ مردمي در صØÙ†Ù‡ØŒ نظام جمهوري اسلامي با سيستمي متراد٠تعويض خواهد شد.
پس Ú†Ù‡ بايد کرد؟ جواب آسان است: همبستگي Ùˆ Ø§ØªØØ§Ø¯ گرد ÙŠÚ© برنامه ØØ¯Ø§Ù‚Ù„ Ú©Ù‡ شرط پايه آن Ø§ØØªØ±Ø§Ù… به Ù…ÙØ§Ø¯ بيانيه ØÙ‚وق بشر است. به نظر نگارنده – بعنوان ÙŠÚ© جمهوري خواه، هر پيش شرطي براي برداشتن گام نخست براي تشکيل ÙŠÚ© جبهه وسيع نقض غرض است. بايستي بپذيريم Ú©Ù‡ اين جبهه وسيع از سه ÙØ±Ø§Ú©Ø³ÙŠÙˆÙ† اصلي تشکيل مي شود – چپ، ميانه Ùˆ راست.
نيرو هاي Ú†Ù¾ دموکرات Ùˆ آزاديخواه Ú©Ù‡ هم در عمل Ùˆ هم در کلام ثابت کرده اند Ú©Ù‡ تعهد استراتژيک شان به خلق است مي توانند ÙØ±Ø§Ú©Ø³ÙŠÙˆÙ† قدرتمند Ú†Ù¾ را پايه ريزي کنند. چنين ÙØ±Ø§Ú©Ø³ÙŠÙˆÙ†ÙŠ Ø·Ø¨ÙŠØ¹ØªØ§ توانايي انجام دو مهم را خواهد داشت: راهبري مردم در راستاي سرنگوني نظام (تبديل ÙØ§Ø² ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÙŠ Ø¨Ù‡ سرنگوني)ØŒ Ùˆ دوم مذاکره با دو ÙØ±Ø§Ú©Ø³ÙŠÙˆÙ† ديگر Ùˆ تنظيم Ø·Ø±Ø Ø³Ø±Ù†Ú¯ÙˆÙ†ÙŠ.
نبايست ÙØ±Ø§Ù…وش کنيم Ú©Ù‡ پارامتر اصلي "شرايط انقلابي" وجود آلترناتيو انقلابي Ùˆ نيروي رهبري کننده در صØÙ†Ù‡ است. چند پارگي اپوزيسيون (Ú©Ù‡ مدعي نگرش انقلابي هستند) نتيجه اي ندارد بجز دلسرد کردن مردم Ùˆ Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„ÙŠ دشمن.
اين سري يادداشتها را با بيان تاثر شديد خود از ادامه ØÙŠØ§Øª نظام جهل Ùˆ جنايت، Ùˆ ØªÙØ±Ù‚Ù‡ در ميان ياران قديمي Ú©Ù‡ آرمانشان Ø¯ÙØ§Ø¹ از Ù…Ù†Ø§ÙØ¹ خلق در برابر ضد خلق است، پايان مي دهم.
با ايمان به پيروزي