ستون نظر دهید، جهت دریاÙت Ùˆ انعکاس نظرات کاربران Ùعال است.
آقای مسعود رجوی Ù…ÛŒ گویند(تبیین ج4،ص4) «Ø¨Ø±Ø§ÛŒ شناخت هر شئی Ù…ÛŒ بایستی روابط یا قانونمندیهایی Ú©Ù‡ در واقع ماهیت این شئی را تشکیل Ù…ÛŒ دهد، بشناسیم». ایشان ادامه Ù…ÛŒ دهند «Ø§Ú¯Ø± کسی به این موضوع توجه نکند (یعنی اینکه هر Ùاز تکاملی قانونمندیهای خاص خود را داراست) Ùˆ بدون توجه به Ù…Øدوده ها، قانونمندیها را تعمیم بدهد، به Ú†Ù‡ مشکلاتی دچار Ù…ÛŒ شود. یعنی در واقع به یک سری ساده سازیها، Ùˆ یا شبیه سازیهای معمولی Ù…ÛŒ پردازد...» (ص5)
ایشان تأکید Ù…ÛŒ کنند «Ø§ØµÙˆÙ„ا موقعی Ú©Ù‡ صØبت از شناخت Ù…ÛŒ کنیم به معنی در آوردن نظم Ùˆ قانونمندی اشیاء Ùˆ به عبارت دیگر شناختن روابط ضروری ناشی از ماهیت شئی Ù…ÛŒ باشد؛ یعنی شئی بر اساس ماهیت، طینت Ùˆ سرشت خودش Ú†Ù‡ روابطی را بروز Ù…ÛŒ دهد.... شناخت ابعاد، جنبه ها Ùˆ عناصر مختل٠یک شئی، از نظر علمی، تجزیه نامیده Ù…ÛŒ شود. بعد از تجزیه، نوبت ترکیب خواهد رسید Ú©Ù‡ ما پدیده را بعنوان یک Ú©Ù„ بهم پیوسته Ùˆ یک تمامیت واØد مطالعه Ù…ÛŒ کنیم Ùˆ در آن هنگام در کلیتش درکش خواهیم کرد»(ص8)
از این رهنمود سود جسته Ùˆ از این زاویه به سوال اول آقای رجوی آیا رژیم سرنگون Ù…ÛŒ شود «Ø§Ú¯Ø± رژیم پای جنگ بیاید...»ØŸ Ù…ÛŒ پردازیم.
در رابطه با پاسخ مثبت ایشان و یارانشان (5 آبان 1391)، به نکاتی در بخش اول و دوم این سلسله نوشتار، اشاره کردم. (پیشنهاد می کنم که آن سخنان مورد توجه خاص قرار بگیرد - لینک شنیداری).
بنابراین، ضرورت اول دوری گزیدن از «Ø´Ø¨ÛŒÙ‡ سازیهای معمولی» است. ضرورت دوم، شناخت صØÛŒØ Ø§Ø² «Ø±ÙˆØ§Ø¨Ø·»ØŒ شناخت صØÛŒØ Ø§Ø² «Ù…اهیت» (ویژگی های درون ساختاری)ØŒ شناخت صØÛŒØ Ø§Ø² «Ø§Ø¨Ø¹Ø§Ø¯»ØŒ Ùˆ شناخت صØÛŒØ Ø§Ø² «Ø¹Ù†Ø§ØµØ±» تشکیل دهنده آن شئی، پدیده، Ùˆ یا سوژه («Ø¬Ù†Ú¯») است. همانطور Ú©Ù‡ آقای رجوی Ú¯Ùته اند، برای درک این ویژگیها در عالم مادیات، باید از ابزار «Ù…ادی» (علم) بهره جست. Ùˆ Ú†Ù‡ علم Ùˆ ابزاری سودمندتر از «Ø±ÛŒØ§Ø¶ÛŒØ§Øª».
مباØØ« ریاضی
پیش از شروع، لازم Ù…ÛŒ دانم Ú©Ù‡ بخاطر Ù†Øوه نوشتارم پوزش بخواهم. بعنوان یک «Ù…علم» عادت کرده ام Ú©Ù‡ برخی از موارد Ú©Ù‡ «Ø§Ø¸Ù‡Ø± من الشمس» هستند، (هر کس Ú©Ù‡ چند کلاس ریاضی درس خوانده، با این مباØØ« ریاضی آشنا است)ØŒ را «Ù…علم وار» بازگو کنم. Ù…ÛŒ بخشید.
اØتمالات
اکثرا با مبØØ« «Ø§Øتمالات» آشنا هستیم. اگر یک سکه در دست داشته باشیم Ùˆ آن را به هوا بیندازیم، اØتمال اینکه «Ø´ÛŒØ±» یا «Ø®Ø·» بیاید مساوی Ùˆ برابر با 50%(درصد) است. Øال، اگر یک تاس بازی را به هوا بیندازیم، از آنجا Ú©Ù‡ «Ø§Ø¨Ø¹Ø§Ø¯» آن بیشتر شده، اØتمال پایین آمدن تاس بر روی هرکدام از اعداد (1 تا 6) مساوی Ùˆ Øدودا برابر با 16.666درصد است. Ùˆ به همین ترتیب، اگر یک شئی Ú©Ù‡ 1000 «Ø¨Ùعد» دارد را به هوا بیندازیم، امکان اÙتادن بر بÙعد مورد نظر ما یک به هزار است، یعنی یک دهم درصد. خلاصه اینکه، هرچه ابعاد بیشتر شوند، Ùˆ هر Ú†Ù‡ پیچیدگی بیشتر شود، درصد رسیدن ما به خواستمان (اØتمال رخ دادن) کمتر Ù…ÛŒ شود، مگر اینکه پارامترهای دیگری را هم وارد این «Ø¯Ø³ØªÚ¯Ø§Ù‡ Ùˆ معادله» بکنیم. مثلا تاس ما «ØªÙ‚لبی» باشد Ùˆ طر٠«6» آن طوری درست شده باشد Ú©Ù‡ همیشه روی 6 بنشیند، به این پارامتر در دنیای سیاست Ù…ÛŒ گویند «Ø²Ø¯ Ùˆ بند»ØŒ «Ù¾Ø´Øª پرده معامله کردن»ØŒ Ùˆ یا «Ù†ØªÛŒØ¬Ù‡ مذاکرات طولانی»ØŒ Ùˆ... Ú©Ù‡ Ùعلا به این بخش نمی پردازیم، اما آن را هم از نظر دور نگاه نمی داریم.
ریاضیات و منطق چند ارزشی
تا مدت ها، مسائل چنین تØلیل Ùˆ ارزش گذاری Ù…ÛŒ شد Ú©Ù‡ پدیده Ùˆ سوژه یا «ÙˆØ¬ÙˆØ¯ دارد» Ùˆ یا «ÙˆØ¬ÙˆØ¯ ندارد». یا «Ø¯Ø±Ø³Øª» است Ùˆ یا «ØºÙ„Ø·». بودن در برابر نبودن. اهریمن در برابر اهورا. زشت در برابر زیبا. کوتاه در برابر بلند، Ùˆ سیاه در برابر سÙید. ساده تر اینکه صÙر در برابر یک (0 یا 1). به این نگاه (لوژیک) باینری Ùˆ یا سیستم دو ارزشی Ù…ÛŒ گویند. در مقابل این سیستم ارزش گذاری، سیستم 3 ارزشی قرار گرÙت. به این Ø´Ú©Ù„ Ú©Ù‡ بین 0 Ùˆ 1ØŒ عدد نیم (0.5) هم وجود دارد. بین دانستن Ùˆ ندانستن، «Ù…طمئن نیستم» هم Ù…ÛŒ تواند پاسخ باشد. Ùˆ خلاصه بین سیاه Ùˆ سÙید رنگ خاکستری هم وجود دارد. بالاخره، در مقابل این دو سیستم ارزشگذاری، سیستم چند ارزشی قرار گرÙت. بین 0 Ùˆ 1ØŒ هزاران هزار عدد Ù…ÛŒ تواند وجود داشته باشد. مثلا 0.00001 Ùˆ 0.00002 Ùˆ یا 0.9 Ùˆ 0.9999999 Ùˆ الی نهایه. هرچه عدد به 0 نزدیکتر باشد، از 1 دورتر است، Ùˆ هر Ú†Ù‡ به 1 نزدیک بشود، از 0 دور Ù…ÛŒ شود. شایان توجه اینکه، این عدد Ùرضی هر Ú†Ù‡ Ùˆ تا به هر اندازه به 0 نزدیک بشود، هرگز 0 نمی شود. Ùˆ یا هرچه به 1 نزدیک بشود 1 نیست. اعداد در این سیستم (مانند دو سیستم Ùوق الذکر دیگر) جایگاه Ùˆ تعری٠خودشان را دارند. نمی توان (1) را Ùˆ (0.9999999) را یکی دانست (مگر به قرار دادهای لازم دیگری تن بدهیم. مثلا بگوییم اگر تعداد 9 بعد از ممیز بیشتر از 4 رقم شد، آن 9 ها را نادیده گرÙته Ùˆ تمام عدد را 1 Ùرض Ù…ÛŒ گیریم. البته توجه داشته باشیم Ú©Ù‡ در اینجا طبق یک قرار داد Ùˆ یک Ùرض، عدد مثلا 0.9999 ما به 1 تبدیل شده؛ در اصل این عدد هنوز هم 1 نیست.) ساده تر اینکه بین سیاه Ùˆ سÙید، هزاران «Ø³Ø§ÛŒÙ‡» از خاکستری وجود دارد. خاکستری Ú©Ù‡ خیلی به سیاهی Ù…ÛŒ زند چون خیلی نزدیک به سیاه است، Ùˆ خاکستری Ú©Ù‡ خیلی روشن است، چون نزدیک سÙید است. با این وجود، نمی توان نه آن خاکستری را سیاه نامید Ùˆ نه این خاکستری را سÙید. همانطور Ú©Ù‡ نمی توان سیاه را سÙید Ùˆ سÙید را سیاه خواند.
متاسÙانه در مبØØ« سیاست، Ùˆ در عالم سیاست بازی، این Øداقل ها (Ú©Ù‡ در مواردی Øداکثرها را تعری٠می کنند) مورد توجه قرار نمی گیرند. سخنوران، رهبران، سّیاس ها، Ùˆ تØمیق کنندگان همیشه سعی بر این دارند Ú©Ù‡ مخاطبین خود را در برابر دو انتخاب «Ø¹Ø§Ù…» قرار بدهند. انتخاب بین سیاه Ùˆ سÙید. بین ØÙ‚ Ùˆ باطل. طبیعتا، انسان همیشه مجبور است بین ØÙ‚ Ùˆ باطل یکی را انتخاب کند، Ùˆ آنچه را Ú©Ù‡ (به معنی واقعی) سیاه نیست سیاه بخواند. اما تنها به شرطی Ú©Ù‡ «Ø¬Ù‘Ùˆ Øاکم» بر او مستولی شود Ùˆ همچون «Ø¨Ø®ØªÚ©ÛŒ» بر او Øاکم شود، Ùˆ در نتیجه نسبی بودن این تعاری٠را در نظر نگیرد. مثلا، آنچه Ú©Ù‡ 500 سال پیش «ØÙ‚» بود، امروز لزوما «ØÙ‚» نیست Ùˆ در برخی از مواقع باید «Ø¨Ø§Ø·Ù„» ارزشگذاری شود، اما هنوز Ùˆ بخاطر «Ø¬Ù‘Ùˆ Øاکم» باز هم باطل را «ØÙ‚» بخواند (نگاه ارتجاعی).
ساده اینکه، تعری٠ها، Ùˆ روش ارزشگذاری Ù…ÛŒ تواند نسبت به پارامتر زمان متغیّر بشود. آنچیز Ú©Ù‡ دیروز «Ø§Ø±Ø²Ø´» بود، امروز نیست. آنچیز Ú©Ù‡ دیروز 1 بود امروز 0 است. کره زمین Ú©Ù‡ در روزگاری Ù…Ø³Ø·Ø Ùˆ دو بÙعدی انگاشته Ù…ÛŒ شد، امروز کروی است، Ùˆ آن «Ø¯Ø§Ù†Ø´»ØŒ آن «Øتمیت» ارزش خود را از دست داده است. ریاضی دانانی مانند کوپرنیک Ùˆ گالیله، جان خود را در این راه بخطر انداختند. Ú¯Ùته Ù…ÛŒ شود گالیله در Øالی Ú©Ù‡ انجیل در دست داشت Ùˆ به زانو در آمده بود، در «Ø§Ù†Ø²Ø¬Ø§Ø± نامه»Ø§ÛŒ Ú¯Ùت «Ø¯Ø± Ù‡Ùتادمین سال زندگی در مقابل شما به زانو درآمده ام Ùˆ در Øالی Ú©Ù‡ کتاب مقدس را پیش چشم دارم Ùˆ با دستهای خود لمس Ù…ÛŒ کنم توبه Ù…ÛŒ کنم Ùˆ ادعای خالی از Øقیقت Øرکت زمین را انکار Ù…ÛŒ کنم Ùˆ آنرا منÙور Ùˆ مطرود Ù…ÛŒ نمایم». از آنروز تاکنون، بسیاری مجبور شده اند Ú©Ù‡ در برابر زور Ùˆ زر، Ùˆ یا «Ø§Ù†Ø¯ÛŒØ´Ù‡ Øاکم» به زانو درآیند Ùˆ از Ú¯Ùتن Øقیقت ابراز انزجار کنند. بگذریم.
برخی از سیاسیون Ùˆ رهبران، مخال٠بØØ« Ùوق هستند، Ùˆ آن را جدلی برای انØرا٠اذهان تعری٠می کنند. آنها Ù…ÛŒ خواهند مساله روی میز Ùˆ آنچه امروز مساله است را ØÙ„ کنند Ùˆ دقیقا به همین خاطر مخاطبین را به سوی انتخاب «Ø¹Ø¬ÙˆÙ„انه» سوق داده Ùˆ از آنها Ù…ÛŒ خواهند تا رنگ خاکستری را نادیده گرÙته Ùˆ از سیستم چند ارزشی به سیستم دو ارزشی بسنده کنند.
در این «ØªØ¹Ø¬ÛŒÙ„»ØŒ ØÙ‚ ها Ùˆ باطل ها نادیده گرÙته Ù…ÛŒ شوند (شایان توجه اینکه تÙاوت بسیاری بین «Ù…رØله سوزی» Ùˆ «ØªØ¹Ø¬ÛŒÙ„» است). در سیستم خشک Ùˆ انعطا٠ناپذیر دو ارزشی، هر پدیده ای Ú©Ù‡ Ùاصله (زاویه)ای با 0 داشته باشد، 1 قلمداد Ù…ÛŒ شود Ùˆ یا بالعکس هر پدیده ای Ú©Ù‡ با 1 Ùاصله داشته باشد، 0 خوانده Ù…ÛŒ شود. در عالم سیاست دیده Ùˆ خوانده ایم Ú©Ù‡ چگونه انقلابیونی Ú©Ù‡ با رهبری زاویه داشته اند، مزدور Ùˆ جیره خوار Ùˆ خائن نامیده شده اند، Ùˆ یا اپورتونیستهایی Ú©Ù‡ برای ØÙظ مناÙع خود از 0 Ùاصله Ú©Ù…ÛŒ گرÙته اند، با پایکوبی Ùˆ سرنا به جبهه 1 خوش آمد Ú¯Ùته شده اند. مثال های تاریخی Ùراوانی در شوروی، چین، ایران Ùˆ ... بسیار است.
زاویه دید
Øال به نمودار زیر توجه کنیم.
آنچه Ù…ÛŒ بینیم یک شئی چند بÙعدی است، Ú©Ù‡ از «Ø³Ø·ÙˆØ» Ùˆ «Ø²ÙˆØ§ÛŒØ§» Ùˆ «Ø§Ø¶Ù„اع» تشکیل شده است (Ùعلا به Øجم، Ùونکسیون، Ùˆ... نمی پردازیم). به ما Ú¯Ùته شده Ú©Ù‡ از یک روزنه بسیار Ú©ÙˆÚ†Ú©ØŒ با نوری Ú©Ù… Ú©Ù‡ بر این شئی تابیده، آن شئی را بررسی کنیم.
اگر از زاویه P1 نگاه کنیم، Ùقط همان سطØÛŒ را Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ در مقابل ما قرار دارد، بنابراین آن شئی را یک «Ù…ربع» تعری٠می کنیم. چهار ضلع برابر، 4 زاویه برابر، Ùˆ مساØتی به اندازه ضریب دو ضلع. اما با تمام دقتی Ú©Ù‡ در تعری٠آنچه Ú©Ù‡ دیده ایم، نشان داده ایم، نمی توانستیم بدانیم Ú©Ù‡ از چند واقعیت آگاه نبوده ایم.
آن روزنه نمی گذاشت Ú©Ù‡ آگاه بشویم. نمی دانستیم Ú©Ù‡ این مربع بخشی از یک پدیده پیچیده است. پدیده ای Ú©Ù‡ «Øجم» دارد. Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ تواند دارای Ù…Øتوایی چند بÙعدی باشد. نگاه Ù…Øدود ما به آنچه Ù…ÛŒ دیدیم، به ما «Ø´Ù†Ø§Ø®Øª» Ù…Øدود داده بود. Ùˆ این شناخت نمی گذارد Ú©Ù‡ ما از پدیده پیش روی، «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ†» درستی داشته باشیم. بتوانیم آن پدیده را «Ø±ÙˆØ´Ù† Ùˆ واضػ بیان کنیم. Øال اگر زاویه دید ما از جایگاه Ùˆ زاویه P2 باشد، Ùˆ در اینØالت Ùقط به یک نقطه (گوشه) نگاه کنیم، برداشت ما از آنچه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بینیم، Ùقط یک «Ù†Ù‚طه» است. نه Ø³Ø·Ø A, B,C را Ù…ÛŒ بینیم، Ùˆ نه اینکه Ù…ÛŒ دانیم با یک شئی چند بÙعدی روبرو هستیم.
نکته دیگر اینکه، ناظران، تØلیلگران، تÙسیر کنندگان Ú©Ù‡ در جایگاه P1ØŒ Ùˆ P2 قرار دارند، هر دو Ùکر Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ تعری٠درستی از پدیده پیش روی خود دارند. یکی این پدیده را نقطه، یعنی پدیده ای Ú©Ù‡ بÙعد (طول، پهنا Ùˆ ارتÙاع) ندارد، تعری٠می کند. دیگری آن را یک مربع Ù…ÛŒ بیند (دو بÙعدی Ú©Ù‡ Ù…Ø³Ø·Ø Ø§Ø³ØªØŒ چهار ضلع برابر دارد، Ùˆ چهار زاویه برابر دارد). اینها البته در صورتی است Ú©Ù‡ نوری بر آن پدیده (سوژه) تابیده شده باشد Ùˆ امکان رؤیت وجود داشته باشد. یکی از پارامترهای اساسی در تبیین پدیده، نوری است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ تابد، وگرنه دستها را بالا برده Ùˆ اذعان کنیم Ú©Ù‡ «ÙˆØ§Ù„له اعلم بما ینزل» چرا Ú©Ù‡ «Ø§Ú©Ø«Ø± Ù‡ÙÙ… لایعلمون» ("خدا آگاهترین است"... Ùˆ "اکثریت نمی Ùهمند، آگاهی، دانش، شعور Ùˆ شناخت ندارند Ú©Ù‡ قضیه Ú†Ù‡ بود؟" تبیین ج4،ص22) اما نه این Ùˆ نه آن، تØلیل درستی از پدیده ندارند. این تØلیل نادرست نه بخاطر این است Ú©Ù‡ شعور Ùˆ Ùهم Ùˆ دانش لازم را ندارند، بلکه به این خاطر Ú©Ù‡ «Ø±ÙˆØ²Ù†Ù‡» Ú©ÙˆÚ†Ú© است. زاویه دید به اندازه لازم Ùˆ کاÙÛŒ باز نیست، Ùˆ نوری بر پدیده نمی تابد.
برای گریز از این مشکل، از این عدم آگاهی، برای اینکه Ùقط «Ø®Ø¯Ø§ÛŒÚ¯Ø§Ù†» ندانند Ùˆ Ùقط «Ø®Ø¯Ø§ÛŒØ§Ù†» آگاهترین نباشند، باید آن روزنه را تا Øد امکان بازتر کنیم، تا زاویه دید ما به شئی، پدیده، سوژه مورد نظر (در اینجا «Ø¬Ù†Ú¯»)ØŒ بر مبنای داده ها Ùˆ Ùاکتها باشد، Ùˆ در نتیجه بتوانیم بر مبنای «Ø´Ù†Ø§Ø®Øª» از «Ù…اهیت» (ویژگیهای) پدیده، بگوییم Ú©Ù‡ آیا «Ø§Ú¯Ø± رژیم پای جنگ بیاید...» رژیم سرنگون Ù…ÛŒ شود، یا نه؟ Ùˆ اگر شد، با Ú†Ù‡ «Ù‡Ø²ÛŒÙ†Ù‡»Ø§ÛŒØŸ
ساختار شناسی
هر پدیده پیچیده ای، دارای عناصر تشکیل دهنده ای است. هرچه پدیده پیچیده تر باشد، این عناصر به نوبه خود پیچیده تر می شوند.
بطور مثال، به ما امکان داده شده تا از روزنه ای به پدیده ای پیچیده، متشکل از 4 عنصر a,b,c,d نگاه کنیم. به این پدیده اگر بگونه ای بنگریم Ú©Ù‡ Ùقط عنصر K Ú©Ù‡ جزئی از عنصر m Ú©Ù‡ جزئی از عنصر d است، را ببینیم، ولی ندانیم Ú©Ù‡ در عنصر mØŒ عناصر دیگری هم بجز k وجود دارد ØŒ Ùˆ ندانیم Ú©Ù‡ عنصر d خود عنصری است Ú©Ù‡ در رابطه تنگاتنگ با عنصر a است، Ùˆ ندانیم Ú©Ù‡ این عنصر در رابطه وابسته به دو عنصر b,c است (به زبانی، اگر آن دو عنصر نباشند، این عنصر a هم وجود نخواهد داشت، Ùˆ اگر a وجود نداشته باشد، رابطه بین a Ùˆ d وجود نخواهد داشت، Ùˆ اصولا عنصر d تنها عنصر در آن پدیده خواهد بود)ØŒ در چنین Øالتی Ú©Ù‡ درصد آگاهی ما، از درصد ناآگاهی ما بسیار کمتر است، تØلیل از عنصر k Ùˆ ارزشگذاری برای این عنصر، نه تنها گمراه کننده است، بلکه به «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ†» هم Ú©Ù…Ú©ÛŒ نکرده است.
برای ارزشگذاری صØÛŒØ Ø§Ø² «Ù†Ù‚Ø´ Ø¢Ùرینی» عنصر kØŒ نه تنها باید بدانیم Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ عناصری مداخله گر هستند (مثلا a,b,c) بلکه باید از درجه مداخله گری (وزن، کارآمدی، هژمونی پذیری) آن عناصر هم آگاه باشیم.
این تعری٠آقای رجوی را بخود یادآوری کنیم «Ø´Ù†Ø§Ø®ØªÙ† روابط ضروری ناشی از ماهیت شئی Ù…ÛŒ باشد؛ یعنی شئی بر اساس ماهیت، طینت Ùˆ سرشت خودش Ú†Ù‡ روابطی را بروز Ù…ÛŒ دهد». به زبانی دیگر، عناصر a,b,c Ù…ÛŒ توانند ماهیت، طینت Ùˆ سرشت عنصر d را تعری٠کنند، Ùˆ اگر از «Ø·ÛŒÙ†Øª» d آگاه نباشیم، چگونه Ù…ÛŒ توانیم k را ارزیابی کنیم؟
به نظر من، «Ù…اهیت» واژه هایی Ú©Ù‡ بکار Ù…ÛŒ بریم، گاهی از اوقات بر هرچیز دیگری ارجØیت دارد. شاید به همین خاطر است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ گویند «Øرمت کلمه را باید نگاه داشت». بنابراین، اگر Ù…ÛŒ خواهیم موقعیت یک پدیده (مثلا ایران) را تعری٠کنیم، چاره ای نداریم بجز پرداختن به عناصر تشکیل دهنده «Ù…وقعیت».
بØران
برای Ù„Øظه ای، به تعری٠«Ø¨Øران» (crisis) توجه کنیم. بØران به Øالتی Ú¯Ùته Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ سیستم موجود بخاطر شرایط Ùˆ تأثیر پارامترهایی (درونی Ùˆ یا بیرونی)ØŒ دچار بی ثباتی شده باشد. بØران از ویژگی مشخصی برخوردار است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ تواند ساختار Ùˆ Ùونکسیون سیستم را دجار تزلزل کند. هر Ú†Ù‡ شدت بØران بالاتر برود، ساختار Ùˆ Ùونکسیون سیستم بیشتر آسیب Ù…ÛŒ بیند. در اینجا به دو واژه اشاره شد. اول، «ÙˆÛŒÚ˜Ú¯ÛŒ بØران» Ùˆ دوم، «Ø¢Ø³ÛŒØ¨» در سیستم.
ارزشگذاری نادرست از این دو «ÙˆØ§Ú˜Ù‡»ØŒ Ù…ÛŒ تواند تØلیل ما از Ùونکسیون سیستم Ùˆ Ùونکسیون بØران را دچار خطا کند. بØرانی Ú©Ù‡ ارزش آن (1) نباشد لزوما نمی تواند سیستم را دچار آسیبی کند Ú©Ù‡ ارزش آن 1 است. به همچنین، از بØرانی Ú©Ù‡ ارزش آن نزدیک به 0 است، نباید انتظار تأثیر گذاری بر روی سیستم تاØد 1 داشت. در همین چارچوب، به مقولاتی چون «Ø¨Øران انقلابی» برمی خوریم.
آنچه پیش از این (بهمن 1381) در «Ø¨Øران انقلابی، Ùروپاشی، یا سرنگونی» تعری٠کرده بودم، را کاملا تکرار نمی کنم، به همین نکته بسنده Ù…ÛŒ کنم Ú©Ù‡ بنا به تعری٠رÙیق ارجمند مهدی سامع، ایران در سال 1381 در بØران انقلابی بود، Ùˆ هنوز هم بعد از 10 سال در «Ø¨Øران انقلابی» است.
استÙاده از ترم «Ø¨Øران انقلابی» زمانی صادق است Ú©Ù‡ پایینی ها کلیت نظام (سیاسی، اقتصادی، Ùˆ Ùرهنگی) را نخواهند، Ùˆ بالایی هم توان باز تعری٠نظام برای پایین آوردن Ø³Ø·Ø Ø®ÙˆØ§Ø³ØªÙ‡Ø§ÛŒ پایینی ها را نداشته باشند. در اینجا، جامعه به Ù„Øاظ ذهنی به آن درجه از رشد رسیده Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ داند باید علیه Ùرهنگ موجود انقلاب کرد، Ùˆ Ù…ÛŒ داند جایگزین آن Ú†Ù‡ باید باشد. به همین Ø´Ú©Ù„ علیه نظام سیاسی Ùˆ نظام اقتصادی Øاکم، خیز برداشته Ùˆ آلترناتیو برایش روشن است. خلاصه اینکه، Ù…ÛŒ داند Ú†Ù‡ نمی خواهد، Ùˆ Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ خواهد.
به نظر من در کشورهایی مانند ایران Ùˆ دیگر کشورهایی Ú©Ù‡ تØت ستم Ùرهنگی، سیاسی Ùˆ اقتصادی بوده اند Ùˆ نتوانسته اند آگاهانه رشد کنند، «Ø¨Øران انقلابی» معنایی ندارد، Ùˆ اگر به تعاری٠Ùوق توجه کنیم، چون 0.7896 خیلی نزدیک به 1 است، نمی توان آن را 1 نامید. ساده اینکه، چون مردم از این رژیم متنÙرند Ùˆ خواهان سرنگونی هستند، لزوما نمی توان جنبش مردم را «Ø§Ù†Ù‚لابی» نامید، Ùˆ یا اصرار داشت Ú©Ù‡ جامعه درگیر «Ø¨Øران انقلابی» است.
از سوی دیگر ØŒ دولت Ùˆ نظام Øاکم Ù…ÛŒ تواند دچار بØران درونی بشود. «Ø¨Øران» درون جوش است. در این Øالت، خواست های بخشی از Øکومت به وسیله بخش دیگری از Øکومت نادیده گرÙته شده، Ùˆ نزاع درونی به شدتی Ù…ÛŒ رسد Ú©Ù‡ کنترل آن در توان هیچ کدام از دو بخش نیست. در این Øالت «Ø¨Øران Ùروپاشی» نظام Ø´Ú©Ù„ Ù…ÛŒ گیرد. ادامه بØران، به Ùروپاشی نظام Ù…ÛŒ انجامد. مانند سیبی Ú©Ù‡ از درون پوسیده شده باشد، منتظر وزش بادی است تا از درخت بیÙتد. البته نقش عنصر خارجی (مردم) در تشدید بØران مؤثر است، اما عامل اصلی، همان عناصر درون نظامی هستند Ú©Ù‡ شدت بØران را بالا برده Ùˆ Ùروپاشی آن را امکان پذیر Ù…ÛŒ کنند. اگر این عناصر بتوانند بØران درونی را مهار کنند، ارزش بØران Ùروپاشی از 1 به 0 متمایل Ù…ÛŒ شود، Ùˆ بالعکس.
به همین خاطر، شرکت مردم در اعتراضات ضد دولتی، Ùˆ بالا بردن خواست هایشان Ù…ÛŒ تواند بØران را شدت بخشیده، Ùˆ Ùروپاشی را تسریع کند. اما سیب پوسیده را نه کسی Ù…ÛŒ تواند بخورد، Ùˆ نه Ù…ÛŒ تواند بÙروشد. بØران Ùروپاشی باعث ترکش ها Ùˆ تشنج هایی تا به Øد آنارشیسم Ù…ÛŒ شود. در چنین Øالتی است Ú©Ù‡ نیروهای مخال٠Øکومت Ùˆ نظام بایست، از ضع٠Øکومت بهره جسته، Ùˆ با ساماندهی Ùˆ سازماندهی مردم، خواست های آنها را سمت Ùˆ سو داده Ùˆ راهکاری برای چیدن سیب (میوه) پیش از اضمØلال (رشد آنارشیسم) ارائه دهند. در چنین Øالتی است Ú©Ù‡ ماهیت بØران Ùروپاشی به بØران سرنگونی تغییر Ù…ÛŒ کند.
دستور کار در دوران بØران سرنگونی برانداختن Øکومت Ùˆ جایگزین کردن آن با Øکومتی مردمی است. در این دوران هد٠مردم Ùˆ یا هد٠سرنگونی طلبان «Ø§Ù†Ù‚لاب» در نظام اقتصادی Ùˆ Ùرهنگی نیست. تنها تغییر نظام سیاسی مورد توجه مردم Ùˆ سازماندهندگان قرار دارد.
شرط لازم
هرچند سیب پوسیده است، Ùˆ هرچند به وزش نسیمی وابسته است، اما بین مسیر «ÙˆØ²Ø´ نسیم»ØŒ «Øجم سیب»ØŒ Ùˆ البته «Ø³Ø±Ø¹Øª نسیم» روابط شایان توجه Ùˆ غیر قابل انکاری وجود دارد. ساده اینکه، اگر نسیمی به وزد، اما سیب مستقیما در مسیر آن نباشد، Ùˆ یا سرعت Ùˆ شدت نسیم Ú©Ù… باشد، Ùˆ یا اگر باغبانی در اطرا٠آن درخت سیب Øصاری کشیده باشد، وزش نسیم مثمر ثمر نخواهد بود. شرط لازم، ارزش گذاری Ùˆ Ù…Øاسبه تک تک این پارامترها، Ùˆ بکارگیری ابزار (علم) درست برای پیشبرد یک Ø·Ø±Ø Ùˆ پروژه است.
مدیریت پروژه
مدیریت پروژه یکی از مباØØ« ریاضیات است Ú©Ù‡ دائما رو به توسعه Ùˆ بازبینی است.
Ùرض بگیریم Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ خواهیم از یک شهر به شهر دیگری سÙر کنیم. اولین سوال در ذهن، وسیله ترابری است. دومین سوال ظرÙیت این وسیله است (دو Ù†Ùره، سه Ù†Ùره، اتوبوس، هواپیما،...)ØŒ Ùˆ اگر همینطور ادامه بدهیم سوالات دیگری را هم باید پاسخ بدهیم، مثلا این وسیله به اندازه کاÙÛŒ انرژی دارد (بنزین دارد)ØŒ Ùˆ یا چرخ های آن باد دارد، Ùˆ...
اینها سوالات ساده ای است Ú©Ù‡ پس از تصمیم گیری برای «Ø³Ùر» باید پاسخ داده شود. پیش از این تصمیم گیری، اول باید به این سوال چند بÙعدی پاسخ بدهیم Ú©Ù‡ به کجا Ù…ÛŒ رویم، چرا Ù…ÛŒ رویم، چگونه Ù…ÛŒ رویم، با Ú†Ù‡ کسی Ù…ÛŒ رویم، Ùˆ بالاخره Ú©ÛŒ Ù…ÛŒ خواهیم برویم، Ùˆ قرار است Ú©Ù‡ Ú©ÛŒ برسیم. ساده اینکه، مدیریت پروژه با استخاره Ùˆ Ùال ØاÙظ امکان پذیر نیست.
هرکدام از این پاسخ ها در ارزش گذاری گام Ùعلی، Ùˆ پرداخت هزینه برای رسیدن به گام بعدی را تعری٠می کند. مثلا، اگر در زمستان بخواهیم با ماشین Ú©ÙˆÚ†Ú©ÛŒ از گردنه ای گذر کنیم، با این سوال روبرو Ù…ÛŒ شویم Ú©Ù‡ آیا موتور این ماشین کشش چنین پروژه ای را دارد؟ آیا برای چرخها، زنجیر ضد یخ داریم، Ùˆ... مهمتر از همه اینها، آیا تجربه رانندگی بر روی جاده یخ زده، در گردنه پر پیچ Ùˆ خم Ùˆ شیب بسیار تند را داریم؟ Ùˆ اگر به همه این سوالها پاسخ مثبت دادیم، چند سوال دیگر را هم باید پاسخ بدهیم، آیا توانمندی مالی (مستقل Ùˆ بدون قرض گرÙتن) برای پرداخت هزینه این سÙر را داریم، Ù…ÛŒ توانیم بنزین Ùˆ آذوغه راه را ابتیاع کنیم؟ Ùˆ عاقبت، آیا این سÙر در این مقطع از زمان آنقدر مهم است Ú©Ù‡ جان خود Ùˆ سرنشینان را به خطر بیندازیم؟ آیا تصاد٠در سÙر قبلی (سال گذشته) بخاطر ندانم کاریهای راننده بود، یا مشکلات ÙÙ†ÛŒ ماشین، Ùˆ یا جاده پر از چاله چوله بود، Ùˆ یا راننده روبرویی بد رانندگی Ù…ÛŒ کرد، Ùˆ یا....ØŸ
این سوال ها Ùˆ پاسخ ها به یک مقوله راه Ù…ÛŒ برند، مدیریت پروژه. ریاضی دانان، سیستم آنالیست ها، استراتژیست ها Ùˆ مدیران، پس از عمری زØمت Ùˆ مطالعات علمی توانسته اند سیستم ها Ùˆ Ùورمولهایی را ابداع کنند تا دیگران بتوانند راهکاری برای عملی کردن یک پروژه با «Øداکثر Ù†Ùع» Ùˆ «Øداقل هزینه» را پیشنهاد کنند.
شبکه تصمیم گیری
Øال شبکه زیر را در نظر بگیریم:
در (نمودار بالا) بین هر دو نقطه (آکتیویته) عددی نوشته شده است. این عدد Ù…ÛŒ تواند هزینه Øرکت از یک نقطه به نقطه بعدی باشد. «Ù‡Ø²ÛŒÙ†Ù‡» Ù…ÛŒ تواند طول زمان باشد، Ù…ÛŒ تواند تعداد Ù†Ùری باشد Ú©Ù‡ برای رسیدن از یک نقطه به نقطه دیگر لازم است، تعداد کارگران برای بنای یک ساختمان باشد. Ù…ÛŒ تواند تعداد «Ø´Ù‡Ø¯Ø§» باشد. تعداد تانک باشد، تعداد مین بر سر راه باشد، Ùˆ امثالهم.
با توجه به این نکته، اگر بخواهیم از بالاترین نقطه به پائین ترین آکتیویته برسیم، دو انتخاب (هزینه) پیش روی ما قرار Ù…ÛŒ گیرد. پیمودن مسیر 1+3+1=5 Ùˆ یا مسیر 1+2+4+1=8 . 5 یا 8 مجموع هزینه (کیلو پرتقال، شهید، Ù†Ùربر، لیتر بنزین، Ùˆ یا دلار) برای به پایان رساندن یک پروژه را تعیین Ù…ÛŒ کند. هرکدام را انتخاب کنیم، به آخر مسیر Ù…ÛŒ رسیم، اما با تÙاوت «Ù‡Ø²ÛŒÙ†Ù‡»ØŒ یکی با «Øداقل هزینه» Ùˆ دیگری با «Øدامثر هزینه».
ما نمی توانیم با در دست داشتن چنین امکانات علمی، ادعا کنیم Ú©Ù‡ نمی دانیم، یا نمی توانیم هزینه را تخمین بزنیم. نمی توانیم بگوییم Ú©Ù‡ نمی دانیم این پروژه چند روز طول Ù…ÛŒ کشد. توجه داشته باشیم Ú©Ù‡ مدیریت پروژه تا Øد زیادی بر مبنای علم اØتمالات در ریاضی تکیه دارد. به زبان دیگر، هر Øرکت را با اØتمال انجام پذیری Ùˆ یا اØتمال انجام نیاÙتن بررسی Ù…ÛŒ کند. مثلا 10% اØتمال موÙقیت دارد. Ùˆ یا 20% اØتمال شکست دارد. بنابراین، مدیر پروژه، نه تنها هزینه ها را Ù…Øاسبه Ù…ÛŒ کند، بلکه Ù…Øاسبه Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ چند درصد اØتمال موÙقیت رسیدن به Ùلان نقطه وجود دارد. شاید بجا باشد Ú©Ù‡ تأکید کنم Ú©Ù‡ در این مبØØ« بخصوص، مدیر پروژه به «Ø§Ù…کان» موÙقیت/شکست پروژه تکیه ندارد، بلکه به «Ø§Øتمال» موÙقیت Ùˆ یا شکست پروژه Ù…ÛŒ پردازد. در مبØØ« ریاضیات، تÙاوت ÙاØØ´ÛŒ بین دو مبØØ« «Ø§Ù…کان» Ùˆ «Ø§Øتمال» وجود دارد. بطور مثال، «Ø§Ù…کان» Øرکت از یک پایگاه نظامی در عراق، Ùˆ Ø·ÛŒ کردن مسیر Ùˆ رسیدن به تهران، 50% است. اما «Ø§Øتمال» رسیدن به تهران Ù…ÛŒ تواند خیلی کمتر Ùˆ یا تا Øدودی بیشتر بشود، Ú©Ù‡ بستگی به صØت/اشتباه Ù…Øاسبه مدیر پروژه دارد.
بطور مثال، آغازین روزهای «Ø¬Ù†Ø¨Ø´ سبز» را در نظر بگیریم. مدیر پروژه Ù†Øوه تهییج مردم Ùˆ آوردن آنها به خیایان ها را مورد توجه قرار داده بود، اما هزینه Ùˆ «Ù…کانیسم» دÙاع از تظاهرات کنندگانی Ú©Ù‡ مورد هجوم دشمن قرار گرÙته بودند، را در نظر نگرÙته بود، Ùˆ اگر هم در نظر گرÙته بود، با اشتباه Ù…Øاسبه بالا، «Ø§Øتمال» ورود خشونت آمیز دشمن به صØنه را پایین Ù…Øاسبه کرده بود، Ùˆ یا «Ø§Øتمال» موÙقیت شعار «Ù†ØªØ±Ø³ÛŒØ¯ØŒ نترسید» را بالا Ù…Øاسبه کرده بود. Ùˆ یا.... به این مبØØ« جداگانه Ù…ÛŒ پردازیم.
پارامتر تکمیلی
بدون Ø´Ú© هر تخمینی Ù…ÛŒ تواند درصدی از نادرستی، «Ø§Ø´ØªØ¨Ø§Ù‡ Ù…Øاسبه» داشته باشد. بدین منظور Ùˆ برای دوری گزیدن از بالا بردن «Ø§Ø´ØªØ¨Ø§Ù‡ Ù…Øاسبه»ØŒ سه تخمین زده Ù…ÛŒ شود. «Ø®ÙˆØ´Ø¨ÛŒÙ†Ø§Ù†Ù‡»ØŒ «Ø¨Ø¯Ø¨ÛŒÙ†Ø§Ù†Ù‡» Ùˆ «Ù…عقول». بطور مثال بدبینانه ترین تخمین هزینه برای رسیدن به مقصدی، 10 است، ولی اگر همه چیز بر ÙˆÙÙ‚ مراد ØÙ„ شود، این هزینه به 4 Ù…ÛŒ رسد. در عین Øال، اگر تمام جوانب را در نظر بگیریم، Ùˆ به نتیجه ای «Ù…عقول» برسیم، هزینه رسیدن به مقصد 7 Ùˆ یا مثلا 5 است. این تخمین زدن ها با Ù…Øاسبه های دقیق ریاضی انجام Ù…ÛŒ شود، Ùˆ بر مبنای برداشت های «Ø°Ù‡Ù†ÛŒ» از یک پروژه «Ø¹ÛŒÙ†ÛŒ» نمی تواند باشد. نمی توان Ú¯Ùت Ú©Ù‡ Ùلان مقدار گلوله Ùˆ مهمات Ùردا تØویل داده Ù…ÛŒ شود، وقتی Ú©Ù‡ تخمین بدبینانه به ما رقم 11 روز داده Ùˆ Ù…Øاسبه «Ù…عقول» آن را 9 روز Ù…Øاسبه کرده است. «Ø§Ù†Ø±Ú˜ÛŒ انقلابی» Ù…ÛŒ تواند این مهمات را با تÙاوت چند روز زودتر به مقصد برساند، اما در پروژه «Ø¬Ù†Ú¯» Øتی 1 روز هم مهم است، Ú†Ù‡ برسد به چند روز. Ùراموش نکنیم Ú©Ù‡ در عالم واقعیات، صØبت از «Ø¯Ø±Ø³ ریاضی» Ùˆ آکادمیک نیست، وارد مسائل عریان واقعی شده، Ùˆ در باره جان رزمنده Ùˆ تسخیر سنگر، پیشرÙت نظامی، Ùˆ یا مهمات برای دÙاع در برابر بمباران شهروندان توسط دشمن صØبت Ù…ÛŒ کنیم. اهمیت مبØØ« «Ù…دیریت پروژه» را باید در این چارچوب ارزشگذاری کرد.
در چنین Ù…Øاسبه های پیچیده ریاضی، نه تنها باید زمان «Ø±Ùت»ØŒ هزینه «Ø±Ùت»ØŒ بلکه پارامترها Ùˆ روابط «ÙˆØ§Ø¨Ø³ØªÙ‡» هم باید مد نظر قرار بگیرند، از جمله «Ø²Ù…ان غیر Ù…Ùید» Ú©Ù‡ Ù…Øاسبه نشده، Ùˆ یا بخاطر مسائل Ùˆ موانعی بر تخمین اولیه، تØمیل شده است.
ساده اینکه، اگر بخواهیم شناخت صØÛŒØ Ø§Ø² پروژه ای «Ø¹ÛŒÙ†ÛŒ» Ùˆ «Ù…ادی» داشته باشیم، باید با ابزاری «Ø¹ÛŒÙ†ÛŒ» Ùˆ «Ù…ادی» به «Ø¨ÛŒØ§Ù† روشن Ùˆ واضػ آن سوژه بپردازیم. به این مبØØ« دوباره باز Ù…ÛŒ گردیم.
ساده سازی، شبیه سازی
در بالا به نکته ای از آقای رجوی اشاره شد Ú©Ù‡ « بدون توجه به Ù…Øدوده ها، قانونمندیها را تعمیم بدهد، به Ú†Ù‡ مشکلاتی دچار Ù…ÛŒ شود. یعنی در واقع به یک سری ساده سازیها، Ùˆ یا شبیه سازیهای معمولی Ù…ÛŒ پردازد» ساده سازی، Ùˆ تعمیم قانونمندیها، نه تنها در سیاست دیده Ù…ÛŒ شود، بلکه ممکن است در ریاضیات هم به ساده سازی Ùˆ شبیه سازی گرÙتار شویم. با این تÙاوت Ú©Ù‡ اثبات «Ø§Ø´ØªØ¨Ø§Ù‡ Ù…Øاسبه» در عالم سیاست مشکل است، چون سیاستمداران همیشه برای هر چیزی یک جوابی دارند، اما در ریاضیات، اثبات اشتباه Ù…Øاسبه کار ساده ای است. در ریاضیات «Ù…Ùدل» ها همیشه کاربرد یکسان ندارند Ùˆ نمی توان تمام قانونمندیها را در تمام موارد تعمیم داد. بطور مثال، عدد ایکس بر 10 تقسیم پذیر است، بنابراین بر 5 هم تقسیم پذیر است. اما این قانونمندی را نمی توانیم (از پایین به بالا) چنین بنویسیم، ایکس بر 5 تقسیم پذیر است، پس، بر 10 هم تقسیم پذیر است. عدد 10 شرایطی دارد Ú©Ù‡ عدد 5 ندارد. تمام قانونمندیهایی Ú©Ù‡ بر 10 صادق است، بر 5 صادق نیست.
با بهره جستن از این دو نکته (پرهیز از «Ø³Ø§Ø¯Ù‡ سازی، شبیه سازی»ØŒ Ùˆ منطق ساده ریاضی)ØŒ به این جستار Ù…ÛŒ رسم Ú©Ù‡ Ù…Ùدل « پرواز ممنوع... یعنی آنچیزی Ú©Ù‡ سر قذاÙÛŒ دیدیم» (رجوی 5 آبان 91) Ù…ÛŒ تواند برای ایران راهکاری باشد، اما آیا لزوما راهکار «Ù…عقول» است؟ آیا ناخواسته، با «Ø´Ø¨ÛŒÙ‡ سازی» Ùˆ «Ø¨Ø¯ÙˆÙ† توجه به Ù…Øدوده ها»ØŒ «Ù‚انونمندیها» را تعمیم نمی دهیم؟
دوران جدید
آقای رجوی در سخنان 5 آبان خود مشخص Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ وارد «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدیدی» شده ایم. به این جملات از دریچه «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ†» سوژه بنگریم.
ایشان در سلسله سخنرانی های «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ†» (1358ØŒ ج4ص30) در بخشی از تعری٠پیچیدگی Ùˆ تکامل Ù…ÛŒ گویند «Ùازها Ù…Øدودند Ú©Ù‡ گوئی سرآمد Ùˆ اجلی مسمی دارند Ùˆ زمینه ای Ù…ÛŒ سازند تا زمینه ÛŒ بعدی بتواند روی اینها بنا بشوند Ùˆ... چنین Ù…ÛŒ نماید Ú©Ù‡ دوران Ùاز Ùˆ عصر قبلی دیگر رسالتش تمام شده Ùˆ بطور Ùرعی به Øیات خودش ادامه Ù…ÛŒ دهد Ùˆ دیگر تعیین کننده Ùˆ مسلط Ùˆ نوک پیکان نیست. اگر هم تغییر بکند تغییراتش خیلی Ú©Ùند خواهد بود.»
با توجه به این تعاریÙØŒ (Ùˆ دائما سوژه - «Ø¬Ù†Ú¯» در نظرمان است)ØŒ لازم است Ú©Ù‡ «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدید» را تعری٠کنیم. به «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ†» دوران جدید بپردازیم. نه اینکه به «Ú©Ù…یت» دوران بپردازیم، بلکه تعاری٠کیÙÛŒ را «Ø´Ùا٠و روشن Ùˆ واضػ (تبیین) بیان کنیم. در دوران پیشین، یکی از ویژگیها Ú©Ù‡ «Ù…اهیت» یک عنصر انقلابی را تعری٠می کرد، «Ù‚هر انقلابی» آن عنصر بود، در دوران جدید، لازم است Ú©Ù‡ مشخص کنیم این «ÙˆÛŒÚ˜Ú¯ÛŒ» در کجا قرار دارد. در دوران پیشین «ØªØ¶Ø§Ø¯ اصلی» مشخص بود، ضروری است Ú©Ù‡ در دوران جدید، «ØªØ¶Ø§Ø¯ اصلی» را تعری٠کنیم. توجه کنیم Ú©Ù‡ در این مقطع، به تعاری٠کمّی، مانند «Ø§Ø´Ø±Ù کانون استراتژیک» نمی پردازیم، به مکانیزم Ùˆ نقش Ø¢Ùرینی «Ø§Ø±ØªØ´ (زرهی) آزادیبخش» هم Ùعلا کاری نداریم، اینها مباØØ« مهم، اما کمّی هستند.
آقای رجوی ادامه Ù…ÛŒ دهند: «Ø§Ù„ان [منظور سال 1358 است] Ù…ÛŒ گوئیم درد ما، مسئله Ùˆ تضاد اصلی جامعه ما امپریالیزم است. یک طر٠خلق، تمام صÙو٠خلق، صرÙنظر از اختلاÙات درونی خودشان، Ùˆ در طر٠دیگر امپریالیزم. این بیانگر Ú©ÛŒÙیت موجود است... به هرØال الان در درجه ÛŒ اول همه ÛŒ مسائل جامعه را باید تØت الشعاع این تضاد دید. تعیین کننده Øرکات دیگر هم این تضاد است Ùˆ مسائل جامعه اگر بخواهیم ØÙ„ بکنیم، یک جایش به آن مربوط Ù…ÛŒ شود»(تبیین ج4ص38).
Øال، Ùˆ در همین چارچوب، وقتی Ù…ÛŒ گوییم «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدید» (منظورمان «Ø§Ù„ان»ØŒ سال 1391ØŒ است)ØŒ آیا آن نگاه (Ú©Ù‡ در بالا آمد) Ùˆ «Ø²Ø§ÙˆÛŒÙ‡ دید» به این سوژه (Ú©Ù‡ در آن دوران «ØÙ‚» بود)ØŒ با زاویه دید در این دوران جدید، متÙاوت شده است؟ چرا؟ چون، زاویه دید ما «ØªÙ†Ú¯ تر» شده است؛ Ùˆ یا اینکه، زاویه دید ما «Ø¨Ø§Ø²ØªØ±» شده است. طبیعتا اگر «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدید» مد نظر باشد، بود یا نبود «Ø¬Ø¨Ù‡Ù‡ وسیع» خلق در این «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدید» خود سوژه ای است Ú©Ù‡ باید جداگانه مورد ارزشگذاری قرار بگیرد.
این نکات نه بخاطر ورود به یک بØØ« Ùˆ جدل است، بلکه دعوتی است برای «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ†» «Ø²Ø§ÙˆÛŒÙ‡ دید» در «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدید»ØŒ در راستای شناخت بهتر از آنچه به «Ø¯ÙˆØ±Ø§Ù† جدید» مرتبط Ù…ÛŒ شود.
درک من اینست Ú©Ù‡ در اینجا منظور از دوران جدید «New World Order» نیست. این ترم سالها پیش «Øر٠روز» بود Ùˆ عمری است Ú©Ù‡ دیگر بکار برده نمی شود.
از موضوع اصلی دور نشویم. سوژه مورد نظر این سوال است Ú©Ù‡ «Ø§Ú¯Ø± رژیم پای جنگ بیاید...» آیا سرنگون Ù…ÛŒ شود؟ در بخشهای پیشین روی مدل Ùˆ تعری٠«Ø¬Ù†Ú¯» تمرکز داشتیم، Ùˆ در این بخش، نگاهی مختصر به ابزار عینی برای ارزیابی Ùˆ ارزشیابی سوژه عینی، داشتیم. شاید بهتر باشد، Øال، به مقوله «Ø¬Ù†Ú¯» با استÙاده از ابزار «ØªØ§Ø±ÛŒØ® جنگ»ØŒ بپردازیم، تا به «ØªØ¨ÛŒÛŒÙ† جنگ» (بیان ÙˆØ§Ø¶Ø Ùˆ روشن از جنگ) دست یابیم.
یک نکته نباید از نظر دور بماند Ùˆ یا باعث کج Ùهمی شود. در اینجا منظور از «Ø¬Ù†Ú¯»ØŒ قهرانقلابی سازمانیاÙته خلق نیست.
«Ø§ÛŒÙ† سؤال برایش [منظور ایشان امپریالیزم است] Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª Ú©Ù‡ پس چکار کنیم؟ بیائیم با تØولاتی از طریق دیگر بسیاری از نیروها را از هم جدا کنیم، به جان هم بیندازیم، Ù…ÛŒ بینید پیچیدگی یعنی چه؟ اگر درک نشود بر سر ما Ú†Ù‡ بلاهایی خواهد آورد؟» (تبیین، ج4ØŒ ص48).
ادامه دارد...
علی ناظر
14 آذر 1391
Printable version
Email it to a friend