برخي سعي بر اين دارند Ú©Ù‡ با وارونه جلوه دادن واقعيات Ùˆ نگرش ها، اÙکار عمومي Ú©Ù‡ به سوي راديکاليزه شدن در ØØ±Ú©Øª است را به بيراهه بکشانند.
رژيم تک پايهء جمهوري اسلامي، از همان اوائل انقلاب با پناه بردن به اين ترÙند، توانست براي خودش وقت خريده، Ùˆ نيروهاي راديکال را به انزوا Ù‡ÙÙ„ دهد. آزاديخواهان Ú©ÙØ±Ø¯ را اشرار، مجاهدين خلق را مناÙÙ‚ØŒ خاتمي را دروازهء جديدالتأسيس تمدن، دانشجويان Ø¯ÙØªØ± تØÚ©ÙŠÙ… را کمونيست، رژيم را ضد امپرياليست، نوري Ùˆ کرباسچي Ùˆ عبدي Ùˆ ØØ¬Ø§Ø±ÙŠØ§Ù† Ùˆ عبادي Ùˆ گنجي را پيشتاز، پروژه دستيابي به Ø³Ù„Ø§Ø Ø§ØªÙ…ÙŠ را Ø¯ÙØ§Ø¹ از Ù…Ù†Ø§ÙØ¹ ملي، تروريسم را Ø¯ÙØ§Ø¹ مشروع ناميد.
نمونه اين ترÙند، اکبر گنجي Ú©Ù‡ تنها بخاطر ÙŠÚ© Ø³ÙØ± ناقابل به برلين Ùˆ شرکت در ÙŠÚ© Ú©Ù†ÙØ±Ø§Ù†Ø³ ناقابل تر از آن Ú¯Ø±ÙØªØ§Ø± Ùˆ تا Ø³Ø±ØØ¯ مرگ Ùˆ اعتصاب غذا کشانده شد، Ùˆ در نامه نگاري ها Ùˆ Ù…Ø§Ù†ÙŠÙØ³Øª هايش علنا خواهان عزل خامنه اي - «رهبر مسلمانان جهان») شد، به ناگاه مي بينيم در دوران اØÙ…دي نژاد Ú©Ù‡ مهرورزي اش Ù…Ø¹Ø±Ù ØØ¶ÙˆØ± همه است، اجازه خروج مي گيرد. اجازه Ø³ÙØ±ÙŠ Ú©Ù‡ از پيش برنامه ريزي شده است Ùˆ وزارت اطلاعات Ùˆ ارشاد Ùˆ... رژيم بخوبي مي دانند اکبر گنجي کجا مي رود، با Ú©ÙŠ ملاقات خواهد داشت، براي Ú†Ù‡ کساني (ژورناليست ها Ùˆ اليت) سخنراني خواهد کرد، ولي با تمام اين وجود گنجي بازهم اجازه خروج مي گيرد.
اجازه خروجي Ú©Ù‡ براي Ùيض مهدوي ممکن نيست، براي جهانبگلو ممکن نيست، ماسوري Ú©Ù‡ خوابش را ببيند، اما اين قهرمان ملي، Ú©Ù‡ سر Ùˆ ته تمام رژيم را ÙŠÚ©ÙŠ کرده، Ùˆ ØØªÙŠ Ø±Ù‡Ø¨Ø± امپرياليست هاي جهانخوار – جرج بوش از او ØÙ…ايت کرده (از اين آمريکايي تر Ú©Ù‡ نمي شود)ØŒ بدون دغدغه خاطر به روسيه مي رود Ùˆ بعد هم مي خواهد به اروپا بيايد Ùˆ از آخر هم سري به آمريکا بزند، Ùˆ مجسمه آزادي را زيارت کند. از آنجايي Ú©Ù‡ اکبر گنجي مي خواهد Â«ÙØ±Ø§Ù…وش» نکنيم، يادآوري مي کنيم Ú©Ù‡ ايشان از مرزها ÙØ±Ø§Ø± نکرده اند، يا ØØ¯ اقل مثل ÙØ±Ø¬ سرکوهي از کشور خارج نشده اند Ú©Ù‡ دل آدم خوش باشد، ايشان، به عنوان زنداني تازه از بند رسته، از دولت مهرورز تقاضاي پاسپورت کرده Ùˆ اجازه خروج Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ اند، Ùˆ دليل Ø³ÙØ±Ø´Ø§Ù† را هم نوشته اند شرکت در Ú©Ù†ÙØ±Ø§Ù†Ø³ هاي مطبوعاتي Ùˆ Ù…ØµØ§ØØ¨Ù‡ هاي Ø§ÙØ´Ø§Ú¯Ø±Ø§Ù†Ù‡ Ùˆ از اين قبيل کارها، وزارت کشور هم رضايت داده است.
ولي بازهم مي گوييم Ú©Ù‡ پاسپورت از زير دست اطلاعاتي ها Ø³ÙØ± خورده Ùˆ کسي Ù†Ùهميده Ú©Ù‡ اين اکبر گنجي همان اکبر گنجي است. رژيم اينهمه خطا کرده اين هم روي آن.
اولين بازتاب خروج Ùˆ سخنان نغز ايشان بدون اينکه بخواهم اصلا توهيني کرده باشم، «ملا خور» کردن 27 سال مبارزه مردم، به نام خودش است، درست به همان Ø´Ú©Ù„ Ú©Ù‡ «امام» خميني رهبري قيام را به نام خود کرد، Ùˆ درست با همان شيوه Ú©Ù‡ انقلاب ملي Ùˆ مردمي تبديل به رÙورمي اسلامي شد. مثل اينکه اينها ذاتا دوست دارند همه چيز را به نام خودشان به کنند. البته اول همه چيز را بي ØµØ§ØØ¨ مي کنند. اول رهبران سازمانها را به قتل مي رسانند، وقتي Ú©Ù‡ قهرمانان واقعي ØØ°Ù شدند، Ùˆ صØÙ†Ù‡ خالي شد، با «بديل سازي» در شمايل قهرمان Ùˆ راديکال Ùˆ روشنÙکر زنداني کشيده، با تØÙ…يق اقشار جامعه، Ùˆ در نبود قهرمانان واقعي به نام «قربانيان» همين نظام، وارد صØÙ†Ù‡ شده Ùˆ همه چيز را به نام خودشان مي کنند. همين جانيان، همين شکنجه گران، همين تئوريسين ها، خرس طلايي، قلم طلايي، جايزه نوبل، Ùˆ Ú©ÙŠÚ© Ùˆ کلت مي گيرند – هر کدام به ÙŠÚ© Ø´Ú©Ù„ Ùˆ در Ù…ØØ¯ÙˆØ¯Ù‡Ø¡ کاري Ùˆ تخصصي خودشان، Ùˆ يکمرتبه مي شوند «نماينده مردم» (من گاهي اوقات گير مي کنم Ú©Ù‡ آيا اين کلمه «نماينده» معني مشخصي ندارد؟ اسلام خميني مي شود نماينده اسلام انقلابي، تيم Ùوتبال مي شود نماينده مردم، خاتمي مي شود نماينده مردم، عبادي مي شود نماينده Ù…Ø¯Ø§ÙØ¹Ø§Ù† ØÙ‚وق بشر، گنجي مي شود نماينده جانباختگان. خلاصه همه Ùˆ همه مي شوند نماينده مردم، به جز اپوزيسيون سراپا در خون سرنگوني طلب Ú©Ù‡ Ù„ØØ¸Ù‡ اي پرچم مبارزهء آشتي ناپذير با جهل Ùˆ ستم را از ک٠نداده است. واقعا اگر اين ها «نماينده مردم» هستند ÙØ¯Ø§ÙŠÙŠ Ùˆ مجاهد Ùˆ ... اسم شان چيست؟ بولدوزر Ùˆ راه صا٠کن رژيم Ùˆ ÙØ±ØµØª طلبان؟) غم انگيز اينکه بخشي از اپوزيسيون با ÙŠÚ© عمر تاريخ مبارزه Ùˆ خود ÙŠÚ©ÙŠ از همين قربانيان رژيم، نمايندگي اين ها را مي پذيرند – هر کدام به ÙŠÚ© Ø´Ú©Ù„ Ùˆ در Ù…ØØ¯ÙˆØ¯Ù‡Ø¡ کاري Ùˆ تخصصي خودشان. Ø¯ÙØ§Ø¹ غير مشروط بخشي از اپوزيسيون از اين «نمايندگان مردم» تا آنجا زمين را خالي مي کند Ú©Ù‡ اکبر گنجي از مردم مي خواهد تا رژيم را ببخشند. البته لط٠کرده Ùˆ به ما اجازه ميدهد Ú©Ù‡ ÙØ±Ø§Ù…وش نکنيم.
پيش از اين نوشته بودم Ú©Ù‡ برخوردار بودن از اين همه جسارت Ùˆ پررويي تقصير آنها نيست، بلکه تقصير ماست Ú©Ù‡ اجازه داده ايم اين اعجوبه ها به خودشان اجازه دهند تا به «نمايندگي» از قهرمانان Ùˆ شهدا Ùˆ جانباختگان سخن بگويند. ماهر روز بيشتر عقب نشيني مي کنيم، Ùˆ هر روز آنها بيشتر پيشروي مي کنند. ما را به گوشه اي Ù‡ÙÙ„ داده اند، Ùˆ وقتي Ú©Ù‡ اعتراض مي کنيم Ú©Ù‡ اين خط سرخ است، ورود ممنوع! برخي به ما اعتراض مي کنند Ú©Ù‡ چقدر ØºÙØ± مي زني؟ چرا مار دو سر گذاشته اي، چرا Ùˆ چرا..ØŸ برخي ديگر اعتراض مي کنند Ú©Ù‡ ديدگاه بايد ÙØ±Ø§Ø³Ø§Ø²Ù…اني بماند، Ùˆ موضعگيري هايي از اين قبيل ÙØ±Ø§Ø³Ø§Ø²Ù…اني بودن ديدگاه را خدشه دار مي کند. براي يادآوري به اين منتقدين، يکبار پيش از اين نوشته بودم Ú©Ù‡ من، به عنوان ØµØ§ØØ¨ امتياز Ùˆ مسئوول ديدگاه، دموکرات هستم ولي نه اينقدر. بگذريم...
اکبر گنجي در دومين ترÙند خود، Ùˆ به عنوان «نمايندهء جانباختگان مبارزهء سرنگوني طلبانه»، Ø¨ØØ« «ببخش ولي ÙØ±Ø§Ù…وش نکن» را پيش مي کشد. البته اگر نوشته اش را خوب بخوانيم مي بينيم Ú©Ù‡ اين خواست در چارچوب باور او به «دموکراتيک» بودن رژيم ارائه مي شود. يعني خواست او براي عزل خامنه اي نه از موضع سرنگوني طلبي، بلکه از همان جايگاهي است Ú©Ù‡ منتظري به خميني انتقاد داشت – ولايت Ùقيه خوب است اما قتل عام در اين ابعاد نامعقول است. Ø¨ØØ« بر سر تعداد کشته شدگان Ùˆ جنايت است Ùˆ نه خود جنايت.
با تمام اين وجود Ùˆ باور به اين Ú©Ù‡ اکبر گنجي ÙŠÚ© خواست بيشتر ندارد Ùˆ آن در بهترين شق رÙورم نظام جمهوري اسلامي، Ùˆ در بدترين ØØ§Ù„ت، وقت خريدن براي رژيم، بگذاريد در همان چارچوبي Ú©Ù‡ گنجي تعيين کرده Ùˆ تاري Ú©Ù‡ او تنيده Ø¨ØØ« را ادامه دهيم.
با چند مثال شروع کنم. وقتي ابن ملجم علي را مضروب کرد، نه علي Ùˆ نه ØØ³Ù† Ùˆ ØØ³ÙŠÙ† او را بخشيدند. وقتي بيل کلينتون مي خواست روابط آمريکا Ùˆ رژيم را ØØ³Ù†Ù‡ کند، براي دخالت آمريکا در کودتاي 28 مرداد به صورتي تلويØÙŠ Ù¾ÙˆØ²Ø´ خواست. البته مردم ايران آمريکا را نبخشيدند. وقتي ژاپن مي خواست روابط ژاپن با کره جنوبي بهتر شود، Ùˆ يا با چين روابطي سازنده تر داشته باشد، اول پوزش خواست. پوزش خواستن چند نکته را برجسته مي کند:
1- قبول تقصير،
2- قبول پرداخت تاوان،
3- قبول پايان دادن به Ø§Ø¬ØØ§Ùات،
4- تعهد به شروع Ùˆ تکرار نکردن خلاÙ.
خوب، ØØ§Ù„ بياييم سر آن چيزي Ú©Ù‡ اکبر گنجي مي خواهد مردم ببخشند. براي باز شدن Ù…Ø¨ØØ«ØŒ شايد بهتر باشد چند سوال Ù…Ø·Ø±Ø Ø´ÙˆØ¯:
- چه کسي را ببخشيم؟
- چه کرده اند، خلا٠شان چه بوده است؟
- آيا قبول تقصير مي کنند؟
- چه کسي بايد ببخشد؟
- چه چيزي را بايد ببخشد؟
- نتيجه بخشش چه خواهد بود؟
- نتيجه نبخشيدن چه خواهد بود؟
- آيا رژيم جمله «ببخشيد» را به زبان آورده است؟ چرا؟ چه چيزي تغيير کرده است؟
همانطور Ú©Ù‡ مشاهده مي کنيم، اين سئوالات بي پاسخ اند، Ùˆ ÙØ±Ø§ØªØ± از آن خط مشي سياسي پشت آن مبهم تر از درخواست «ببخش Ùˆ ÙØ±Ø§Ù…وش نکن» است.
با تمام اين وجود مي خواهم ÙŠÚ© گام ÙØ±Ø§ØªØ± گذاشته Ùˆ ÙØ±Ø¶ کنم Ú©Ù‡ رژيم طلب بخشش کرده است. يعني به کارهاي خلا٠خود اعترا٠کزده است. يعني قبول کرده Ú©Ù‡ جنايت کرده، آدم کشته، تجاوز کرده، زندان کرده، شکنجه کرده، در قتلهاي زنجيره اي نقش داشته، در قتل عام 67 تا گردن آغشته به خون است، Ùˆ ... ØØ§Ù„ا مي خواهد مردم بزرگواري کرده Ùˆ رژيم را، جنايتکاران را، متجاوزين به ØÙ‚وق انسان ها را ببخشند. مادراني Ú©Ù‡ ديگر ÙØ±Ø²Ù†Ø¯Ø§Ù†Ø´Ø§Ù† را نمي بينند، کودکاني Ú©Ù‡ بي مادر مانده اند، دختر بچه هايي Ú©Ù‡ به تن ÙØ±ÙˆØ´ÙŠ Ú©Ø´Ø§Ù†Ø¯Ù‡ شده اند، رژيم از اينها مي خواهد Ú©Ù‡ ÙØ±Ø§Ù…وش نکنند ولي ببخشند.
آيا اين پيام Ùˆ خواست رژيم است Ú©Ù‡ از دهان گنجي بيرون آمده است؛ يا گنجي همانطور Ú©Ù‡ خودش را نماينده جانباختگان کرده، نماينده رژيم هم شده است؟ آيا گنجي مي خواهد دلال Ù…ØØ¨Øª بين ظالم Ùˆ مظلوم شود؟
ÙØ±Ø¶ بگيريم Ú©Ù‡ مردم رژيم را بخشيدند، ØØ§Ù„ا چي؟ آيا همه اين ØØ±Ùها بر سر اين بود Ú©Ù‡ مردم «انسان» بودن خودشان را ثابت کنند؟ يا اينکه رژيم مي خواهد تغييري در روش Ùˆ کارکردش بدهد؟ مثلا Ú†Ù‡ کار مي خواهد بکند؟ به زنان اجازه بدهد Ú©Ù‡ به استاديوم ورزشي بروند، Ú©Ù‡ زنان روسري شان کمي عقب برود Ùˆ بسيجي جلوي اين خانم Ù…ØØªØ±Ù… را نگيرد؟ يعني مردم 27 سال جنايت را ببخشند Ú©Ù‡ ÙŠÚ© تار موي زنان بيشتر ديده شود؟ آيا بخشش مردم دستاورد بيشتري خواهد داشت؟ Ú†Ù‡ دستاوردي؟ آيا رژيم Ùمقصر ØØ§Ø¶Ø± است دست از ØÚ©Ù…راني بردارد Ùˆ تن به انتخابات آزاد براي انتخاب نمايندگان مجلس مؤسسان بدهد (البته من خودم با هرگونه رÙورم Ùˆ انتخابات تا زماني Ú©Ù‡ اين رژيم ØØ§Ú©Ù… است مخالÙÙ…ØŒ ولي Ùقط جهت پيشبرد Ø¨ØØ« بيان کردم). اگر رژيم همين رژيم خواهد ماند Ùˆ زندان Ùˆ شکنجه همين Ú©Ù‡ هست، پس بخشش براي چيست؟ Ú†Ù‡ معضلي را براي قرباني (مردم) ØÙ„ کرده است؟ آيا آقاي اکبر گنجي مردم را اينقدر هالو ÙØ±Ø¶ کرده اند؟
بر عکس اکبر گنجي Ú©Ù‡ هنوز نيامده ادعاي رهبري مي کند، من به نمايندگي از سوي مردم، نمي توانم ØØ±Ù بزنم، ولي از طر٠خودم مي توانم بگويم Ú©Ù‡ اگر مقصر در دادگاهي بي طر٠طلب بخشش کند، Ùˆ به ØÚ©Ù… دادگاه رضايت دهد (اعدام نباشد)ØŒ من او را مي بخشم. اما تنها به اين شرط Ú©Ù‡ به ØÚ©Ù… دادگاه تن بدهد.
برخلا٠آنچه Ú©Ù‡ اکبر گنجي ميخوهد القا کند، نيروهاي مردمي Ùˆ راديکال نه انتقامجو هستند، Ùˆ نه خشن Ùˆ خونريز. اگر در اين راه Ú¯Ø±ÙØªØ§Ø± شده اند از بد روزگار Ùˆ همه تقصير هماني است Ú©Ù‡ نمي گويد «ببخشيد».
در پايان اميدوارم Ú©Ù‡ اکبر گنجي پس از بازگشت به ايران مستوجب عقوبتي بدتر از گذشته نشود، Ùقط بخاطر داشته باشد (ÙØ±Ø§Ù…وش نکند) Ú©Ù‡ مردم 27 سال مبارزه کرده اند Ùˆ در اين 27 سال تجربه اندوخته اند Ùˆ ديگر به هر چاه Ùˆ چاله اي نخواهند Ø§ÙØªØ§Ø¯ØŒ Ùˆ دقيقا به همين خاطر است Ú©Ù‡ رژيم خود را Ù…ØØªØ§Ø¬ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ÙŠ Ù…Ø«Ù„ گنجي مي بيند. اکبر گنجي بهتر است Ú©Ù‡ بجاي خارج کردن مردم از مسيري سرنگوني طلبي، با پيامها Ùˆ Ù…Ø§Ù†ÙŠÙØ³Øª هاي خود بر خواست به ØÙ‚ آنها تأکيد کند، ØØªÙŠ Ø§Ú¯Ø± ساده Ù„ÙˆØØ§Ù†Ù‡ Ùکر مي کند Ùˆ يا مي خواهد القا کند Ú©Ù‡ سرنگوني رژيمي جنايتکار بايد مسالمت آميز باشد، Ùˆ به جاي اينکه بگويد خامنه اي بايد برود، بگويد اين نظام بايد سرنگون شود، آنوقت مي بينيم چند تا قلم طلايي به او هديه مي شود Ùˆ به چند Ú©Ù†ÙØ±Ø§Ù†Ø³ دعوت مي شود Ùˆ رژيم پاسپورت صادر مي کند يا نه.
علي ناظر – 22 خرداد 1385